Swami Vivekananda Biography | સ્વામી વિવેકાનંદ જીવન ચરિત્ર Pdf

સ્વામી વિવેકાનંદ

સ્વામી વિવેકાનંદ: 12 જાન્યુઆરી 1863 – 4 જુલાઈ 1902), જન્મ નરેન્દ્રનાથ દત્તા, ભારતીય હિંદુ સાધુ, ફિલસૂફ, લેખક, ધાર્મિક શિક્ષક અને ભારતીય રહસ્યવાદી રામકૃષ્ણના મુખ્ય શિષ્ય હતા. પશ્ચિમી વિશ્વમાં વેદાંત અને યોગના પરિચયમાં તેઓ મુખ્ય વ્યક્તિ હતા; અને તેમને આંતરધર્મ જાગરૂકતા વધારવાનો શ્રેય આપવામાં આવે છે, અને હિંદુ ધર્મને એક મુખ્ય વિશ્વ ધર્મના દરજ્જા પર લાવવાનો શ્રેય વિવેકાનંદ શિકાગોમાં 1893ની ધર્મ સંસદ પછી લોકપ્રિય વ્યક્તિ બન્યા હતા, જ્યાં તેમણે "અમેરિકાના બહેનો અને ભાઈઓ" શબ્દો સાથે તેમના પ્રખ્યાત ભાષણની શરૂઆત કરી હતી...," અમેરિકનોને હિંદુ ધર્મનો પરિચય આપતા પહેલા. તેઓ સંસદમાં એટલા પ્રભાવશાળી હતા કે એક અમેરિકન અખબારે તેમને "દૈવી અધિકાર દ્વારા વક્તા અને નિઃશંકપણે સંસદમાં સૌથી મહાન વ્યક્તિ" તરીકે વર્ણવ્યા હતા. સંસદમાં મોટી સફળતા પછી, ત્યારપછીના વર્ષોમાં, વિવેકાનંદે હિંદુ ફિલસૂફીના મુખ્ય સિદ્ધાંતોને પ્રસારિત કરીને, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, ઇંગ્લેન્ડ અને યુરોપમાં સેંકડો પ્રવચનો આપ્યા, અને ન્યૂયોર્કની વેદાંત સોસાયટી અને સાન ફ્રાન્સિસ્કોની વેદાંત સોસાયટીની સ્થાપના કરી. હવે વેદાંત સોસાયટી ઓફ નોર્ધન કેલિફોર્નિયા), જે બંનેપશ્ચિમી વિશ્વમાં વેદાંત સોસાયટીઓના પાયા બન્યા.

 

સ્વામી વિવેકાનંદનો જન્મ સન ૧૮૬૩માં કલકત્તા ખાતે ભદ્ર કાયસ્થ જન્મેલા વિવેકાનંદનો નાનપણથી જ આધ્યાત્મિકતા અને ધર્મ તરફ ઝુકાવ હતો. પાછળથી તેમને તેમના ગુરુ રામકૃષ્ણને મળ્યા અને તેઓ સાધુ બન્યા હતા. રામકૃષ્ણના મૃત્યુ પછી, વિવેકાનંદે ભારતીય ઉપખંડનો વ્યાપક પ્રવાસ કર્યો હત્તો, અને તત્કાલિન બ્રિટિશ ભારતમાં ભારતીય લોકોની રહેણીકરણીનું પ્રથમ હાથ જ્ઞાન મેળવ્યું સાથે તેમની દુર્દશાથી પ્રભાવિત થઇ, તેમણે તેમના દેશના માણસોને મદદ કરવાનો સંકલ્પ કર્યો હતો, અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં મુસાફરી કરવાનો માર્ગ શોધી કાઢ્યો હતો, જ્યાં તે ખૂબ જ સફળ રહ્યા . સાથે જ ભારતમાં, વિવેકાનંદે રામકૃષ્ણ મઠની સ્થાપના કરી હતી, જે સન્યાસી અને ગૃહસ્થ ભક્તોને આધ્યાત્મિક તાલીમ પૂરી પાડે છે, અને રામકૃષ્ણ મિશન, ધર્માદા, સામાજિક કાર્ય અને શિક્ષણ પ્રદાન કરે છે. સ્વામીવિવેકાનંદ સમકાલીન હિંદુ સુધારણા ચળવળોમાં પણ મુખ્ય બળ હતા, સંસ્થાનવાદી ભારતમાં રાષ્ટ્રવાદ. તેમને દેશભક્ત સંત તરીકે ગણવામાં આવે છે અને ભારતમાં તેમનો જન્મદિવસ ને રાષ્ટ્રીય યુવા દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.

 

નામ	નરેન્દ્રનાથ દત્ત
પારિવારિક નામ	નરેન્દ્ર અને નરેન
સાધુ બન્યા પછીનુ નામ	સ્વામી વિવેકાનંદ
પિતાનું નામ	વિશ્વનાથ દત્ત
માતાનું નામ	ભુનેશ્વરી દેવી
ભાઇ-બહેન	૯
જન્મ તારીખ	૧૨ જન્યુઆરી ૧૮૬૩
જન્મ સ્થળ	કલક્તા, ભારત
રાષ્ટીયતા	ભારતીય
ગુરૂનું નામ	રામકુષ્ણ પરમહંશ
શિક્ષા દીક્ષા	બેચલર ઓફ આર્ટ્સ (૧૯૮૪)
સંસ્થાપક	રામકુષ્ણ મિશન રામકુષ્ણ મઠ
ફિલોસોફી	આધુનિક વેદાંત અને રાજ યોગ
સાહિત્યક કાર્ય	રાજયોગ,  કર્મયોગ, ભક્તિયોગ, મારા ગુરુ દ્વારા અલ્મોરાથી કોલંબોમાં આપવામાં આવેલા પ્રવચનો.
અન્ય મહત્વપુર્ણ કાર્યો	ન્યુયોર્કમાં વેદાંત સોસાયટીની સ્થાપના,  કેલિફોનિયામાં ‘શાંતિ આશ્રમ [ પીસ રીટ્રીટ ]’  અને ભારતમાં અલ્મોડા અજીક અદૈત્ય આશ્રમની સ્થાપના.
નોંધપાત્ર શિષ્યો	અશોકાનંદ, વિરજાનંદ, અલાસિંગ પેરુમલ,  પરમાનંદ , અભયાનંદ, બહેન  [બહેન]  નિવેદિતા, સ્વમી સદાનંદ
મૂત્યુ તારીખ	૪ જુલાઇ ૧૯૦૨
મૂત્યુ સ્થાન	બેલુર, પશ્ચિમ બંગાળ

 

 

સ્વામી વિવેકાનંદ જીવન ચરિત્ર 2023 સ્વામી વિવેકાનંદ જયતિ અને અનમોલ વચન - ( SWAMI VIVEKANANDA BIOGRAPHY, QUOTES IN GUJARATI ) વિષે વાચશો અને જાણશો .

 

 સ્વામી વિવેકાનંદ જીવનચરિત્ર, જયંતી 2023 અને અનમોલ વચન

આપણા ભારત દેશમાં જન્મેલા એક સાધુ સંત , જેમણે તેમના ટૂંકા જીવનકાળમાં તેમના કાર્યોને લીધે ખ્યાતિ પ્રાપ્ત કરી અને માત્ર દેશમાં જ નહીં , વિદેશમાં પણ તેમના જ્ઞાન અને ધ્યેયને લોખંડ માનવામાં આવતું હતું, તેવા મહાન માણસ હતા – સ્વામી વિવેકાનંદ .

19મી સદીમાં ભારતીય વિદ્વાન રામકૃષ્ણ પરમહંસના શિષ્ય અને વિદેશોમાં ભારતીય સંસ્કૃતિ અને સાહિત્યના પ્રસારમાં ફાળો આપનાર એક મહાન વ્યક્તિ સ્વામી વિવેકાનંદ હતા. સમગ્ર વિશ્વમાં ‘ હિંદુ ધર્મનું સ્થાન બનાવવામાં અને તેનું મહત્વ જણાવવામાં તેમનું ઘણું યોગદાન છે .

 

👉 સ્વામી વિવેકાનંદ દ્વારા ભારતના આધ્યાત્મિક ઉત્થાન “ રાષ્ટ્રીય યુવા દિવસ ”

સ્વામી વિવેકાનંદ દ્વારા ભારતમાં આધ્યાત્મિક ઉત્થાન [ SPIRITUAL ENLIGHTENMENT ] માટે ઘણું કામ કર્યું હતું. વેદાંત ફિલસૂકી પશ્ચિમના દેશોમાં ફેલાઇ . તેઓ વેદાંત ફિલસૂફીના સૌથી પ્રભાવશાળી, આધ્યાત્મિક નેતા અને ગરીબોની સેવા કરવા માટે “ રામકૃષ્ણ મિશન ” ની સ્થાપના કરી હતી.


સ્વામી વિવેકાનંદ બલિદાનની મૂર્તિ હતા પોતાનું સમગ્ર જીવન દેશ અને ગરીબોના ઉત્થાન માટે સમર્પિત કર્યુ હતું. સ્વામી વિવેકાનંદે દેશના યુવાનોને પ્રગતિના ઉત્સાહથી અને નવા જોશ ભરી દીધા. સ્વામી વિવેકાનંદ દેશભક્ત સંત તરીકે જાણીતા છે , , તેથી સ્વામી વિવેકાનંદ જન્મદિવસ “ રાષ્ટ્રીય યુવા દિવસ ” તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.

 

👉 નરેન્દ્રનું કુટુંબ

    નરેન્દ્રનો જન્મ બ્રિટિશ રાજમાં કલકત્તા શહેરમાં મકર સંક્રાંતિના રોજ થયો હતો. નરેન્દ્ર એક પારંપરિક કુટુંબથી હતા અને તે નવ ( ૯ ) ભાઈ - બહેન હતા.  તેઓના પિતા વિશ્વનાથ દત કલકત્તા ઉચ્ચ ન્યાયાલયમાં વર્કીલ અને માતા ભુવનેશ્વરી દેવી એક ધાર્મિક ગૃહસ્થ મહિલા હતી. નરેન્દ્રનાં  દાદા સંસ્કૃત ભાષાના અને ફારસી ભાષાના વિદ્રાન હતા . નરેન્દ્રનાં  ઘરમાં આ પ્રકારનું  ધાર્મિક અને શિક્ષિત વાતાવરણે નરેન્દ્રને એક ઉચ્ચ વ્યક્તિત્વ બનાવ્યું હતું.

 

👉 નરેન્દ્રનું  બાળપણ  અને તેને લગતી વાર્તાઓ

    નરેન્દ્ર નાના હતા ત્યારે તે ખૂબ જ તોફાની હતા . નરેન્દ્ર અભ્યાસની સાથે  સાથે તે રમત-ગમતમાં પણ અવ્વલ હતા . નરેન્દ્ર નાનપણમાં જ ગાવાનું અને સંગીતનાં સાધનો વગાડવાનું શિક્ષણ પણ મેળ્વ્યુ હતું . તે નાનપણથી જ ધ્યાન પણ કરતો હતા. નરેન્દ્ર  બાળપણમાં તેમણે ભગવાનના અસ્તિત્વ વિશે અને વિવિધ રિવાજો અને જાતિવાદ વિશે પૂછપરછ કરવા માટે વપરાય છે અને તેમના સાચા કે ખોટા વિશે ઉત્સુક હતા. નાનપણથી જ નરેન્દ્રને સન્યાસીઓ માટે ખૂબ જ આદરભાવ હતો .જો કોઈ  ફકીર કે કોઇ સંન્યાસી તેમની પાસે કંઈપણ માંગે અથવા કોઈપણ વ્યક્તિને કોઈ વસ્તુની જરૂર હોય અને તે નરેન્દ્ર પાસે હોય તો તે તરત જ આપી દેતા હતા.

 

      નરેન્દ્ર નો બાળપણમાં જેટલો સારો સ્વભાવનો હતો, એટલો જ તોફાની પણ હતો . આ વાતની પુષ્ટિ એ હકીકતથી થાય છે કે તેમની માતા નરેન્દ્ર  વિશે એક વાત કહેતા હતા કે તેઓ હંમેશા ભગવાન શિવને બાળક આપવા માટે પ્રાર્થના કરતા હતા અને તેમણે આ પ્રાર્થના સ્વીકારો તેમના એક ભૂતને મોકલ્યો.

👉 નરેન્દ્રની શિક્ષણ દીક્ષા

    1871 માં, જ્યારે નરેન્દ્ર 8 વર્ષના હતા , ત્યારે તેમને ઈશ્વરચંદ્ર વિદ્યાસાગરની મેટ્રોપોલિટન સંસ્થામાં દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા અને તેમણે 1877 સુધી સમાન શિક્ષણ મેળવ્યું . 1871 માં, જ્યારે નરેન્દ્ર 8 વર્ષના હતા , ત્યારે તેમને ઈશ્વરચંદ્ર વિદ્યાસાગરની મેટ્રોપોલિટન સંસ્થામાં દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા અને તેમણે 1877 સુધી સમાન શિક્ષણ મેળવ્યું .

 

        એક વર્ષ પછી , તેઓ કલકત્તાની સ્કોટિશ ચર્ચ કોલેજમાં જોડાયા અને ફિલોસોફીનો અભ્યાસ શરૂ કર્યો . તેમણે પશ્ચિમી તર્કશાસ્ત્ર , પશ્ચિમી તત્વજ્ઞાન અને યુરોપિયન દેશોના ઇતિહાસ વિશે શીખ્યા . નરેન્દ્ર વિવિધ વિષયોનાં અભ્યાસ કરતા હતા , જેમાં તત્વજ્ઞાન , ધર્મ , ઇતિહાસ , સામાજિક વિજ્ઞાન , કલા અને સાહિત્ય વગેરેનો સમાવેશ થતો. આ ઉપરાંત તેમને હિંદુ ધાર્મિક ગ્રંથો , વૈદ ઉપનિષદો , શ્રીમદ ભગવદ્ ગીતા , રામાયણ , મહાભારત અને પુરાણોમાં પણ ખૂબ જ રસ હતો અને તે વાંચીને તેઓ તેમની જિજ્ઞાસાને પણ સંતોષે છે , 1884 માં નરેન્દ્રએ બેચલર ઓંક આર્ટ ડિગ્રી પ્રાપ્ત કરી હતી.

    નરેન્દ્રની અવિસ્મરણીય યાદ-શક્તિને કારણે લોકો એમને ‘શ્રુતિ ધરા’ પણ કહેતા હતા . તેમની વધતી ઉંમરની સાથે સાથે તેમનૂં જ્ઞાન તો વધતુજ હતું પણ સાથે સાથે તેમનું તર્ક પણ પ્રભાવી બનતું જાતુ હતું . તેમના મનમાં ઈશ્વરના અસ્તિત્વની વાત ખુબજ ઊંડી થઇ અને આનાથી તેઓ ‘બ્રમ્હા સમાજ’ ની સાથે જોડાઈ ગયા ,પરંતુ તેમની પ્રાર્થનાની રીત અને સ્ત્રોતોમાં રહેલો સાર વગેરે તેમની ઈશ્વર વિશેની જિજ્ઞાસાને સંતોષી શક્યા નહીં.

 

👉 સ્વામી વિવેકાનંદની તેમના ગુરુ સાથે મુલાકાત

 

    બ્રહ્મસમાજમાં જોડાયા અને નરેન્દ્રને બ્રહ્મસમાજના વડા દેવેન્દ્રનાથ ટાગોરને મળવાની તક મળી અને તેમની આદત મુજબ તેમને પૂછ્યું કે તમે શું તેમણે ભગવાનને જોયા છે, તો દેવેન્દ્રનાથજીએ તેમના પ્રશ્નનો જવાબ આપવાને બદલે તેમને પૂછ્યું કે દિકરા, તારી પાસે યોગીની આંખો છે " અને આ પછી પણ તેની ભગવાનની શોધ ચાલુ રહી.

      સ્વામી વિવેકાનંદ બ્રહ્મસમાજમાં જોડાયા પછી , પરંતુ તેમના અભ્યાસ દરમિયાન , તેઓ 1881 માં દક્ષિણેશ્વરના રામકૃષ્ણ પરમહંસને મળ્યા હતા. રામકૃષ્ણ પરમહંસ કાલીના મંદિરમાં પૂજારી હતા, તેઓ કોઈ મહાન વિજ્ઞાન નહોતા , પરંતુ તેઓ ચોક્કસ પણે એક મહાન ભક્ત હતા. જ્યારે નરેન્દ્ર તેમને પહેલીવાર મળ્યા ત્યારે તેમની આદત અને જિજ્ઞાસાથી તેમણે રામકૃષ્ણ પરમહંસને પૂછ્યું કે શુ તમે ભગવાનને જોયા છે ? ત્યારે રામકૃષ્ણ પરમહંસ એવો જવાબ આપ્યો કે ‘હા , મેં ભગવાનને જોયા છે અને તેવી જ રીતે હું તમને જોઉં છું’. નરેન્દ્રને આવો જવાબ આપનાર રામકુષ્ણ પરમહંસ પ્રથમ વ્યક્તિ હતા અને નરેન્દ્ર પણ તેમની વાતની સત્યતા અનુભવી શક્યા હતા.

 

 

આ સમયે , પ્રથમ વખત , તે કોઇ વ્યક્તિથી પ્રભાવિત થયા હતા. પછી તેમણે રામકૃષ્ણ પરમહંસ સાથે ઘણી મુલાકાતો કરી અને આ વ્યક્તિ રામકૃષ્ણ પરમહંસને તેના ગુરુ બનાવ્યા છે તેમની જિજ્ઞાસા શાંત કરવામાં માટે સક્ષમ વ્યક્તિ ને પોતાના ગુરુ બનાવી દીધા હતા . નરેન્દ્ર તેમની છત્ર છાયા માં 5 વર્ષ કાઢી નાખ્યા .

 

 👉 રામકૃષ્ણ પરમહંસ ની મૃત્યુ અને સંત બનવાનો નિર્ણય

    રામકૃષ્ણ પરમહંસનું 1886 માં અવસાન થયું . તેઓ ગળાના કેન્સરથી પીડિત હતા . તેમણે નરેન્દ્રને પોતાનો ઉત્તરાધિકારી બનાવ્યો . તેમના ગુરુના મૃત્યુ પછી , તેમણે પોતે અને રામકૃષ્ણ પરમહંસના અન્ય શિષ્યોએ બધું જ છોડી દૌધું , સંન્યાસી [ સાધુ ] બનવાના શપથ લીધા અને તેઓ બધા બારગોર માં રહેવા લાગ્યા.

👉 સ્વામી વિવેકાનંદની મુસાફરી

    વર્ષ 1890 માં , નરેન્દ્રએ લાંબી મુસાકરી કરી , તેમણે લગભગ આખા દેશમાં પ્રવાસ કર્યો . તેમના પ્રવાસ દરમિયાન તેઓ વારાણસી , અયોધ્યા , આગ્રા , વૃંદાવન અને અલવર જેવા સ્થળોએ ગયા હતા અને આ સમય દરમિયાન તેમને સ્વામી વિવેકાનંદ તરીકે નામ આપવામાં આવ્યું હતું , કારણ કે સારા અને ખરાબ વચ્ચે તફાવત કરવાની તેમની આદતને કારણે આ નામ તેમને ખેત્રીના મહારાજે આપ્યું હતું. 

 

  

        તેઓ તેમના પ્રવાસ દરમિયાન રાજમહાલ માં અને ગરીબ લોકોના ઝોંપડામાં તેમની સાથે સ્વામી વિવેકાનંદ રહ્યા. આનાથી તેમને ભારતના વિભિન્ન ક્ષેત્રો અને ત્યાં રહેનાર લોકો વિષે પર્યાપ્ત માહીતી મળી . તેમણે સમાજ માં નાત-જાતના નામ પર ફેલાયેલી દશહતની જાણ થઈ અને સૌથી અગત્ય તેમણે વિકસિત ભારત ના નિર્માણ માટે આ બધી દહેરાત નો નાશ કરવો જરૂરી હતો. સ્વામી તેમના પ્રવાસ દરમિયાન તેમનું કર્મકુંડલ [ વોટર પોટ ] , તેમનો સ્ટાફ અને 2 પુસ્તકો હમેશા તેમની સાથે રાખતા હતા. શ્રીમદ ભગવદગીતા અને દી ઇમિટેસન ઓફ ક્રિસ્ટ હંમેશા જોડે રહતી હત . આ પ્રવાસ દરમિયાન તેમણે ભિક્ષા પણ માંગી છે.

👉 વિશ્વ ધર્મ પરિષદ

    વિશ્વના ધર્મોની પરિષદ માટે સ્વામી વિવેકાનંદ અમેરિકાના શિકાંગો શહેરમાં 1893 માં પહોંચ્યા . અહીં સમગ્ર વિશ્વના ધર્મોની પરિષદ યોજાઇમાં આવી હતી . આ કોન્ફરન્સમાં તમામ ધર્મગુરુઓએ પોતપોતાના ધર્મના પુસ્તકો એક જગ્યાએ રાખ્યા આવ્યાહતા , આપણા ભારત દેશના ધર્મના વર્ણન માટે એક નાનકડું પુસ્તક રાખવામાં આવ્યું હતું – “ શ્રીમદ ભગવતગીતા , તેની કેટલાક લોકો મજાક ઉડાવી રહ્યા હતા , પરંતુ જ્યારે સ્વામી વિવેકાનંદનો વારો આવ્યો અને તેમણે પોતાનું ભાષણ આપવાનું શરૂ કર્યું . આખો હોલ ત્યારે તાળીઓના ગડગડાટથી ગુંજી ઉઠ્યો હતો, કારણ કે સ્વામી વિવેકાનંદે તેમના ભાષણ ની આપાવાની શરૂઆત આ શબ્દો થી કરી હતી કે“ મારા અમેરિકન ભાઈઓ અને બહેનો “ જોડે તેમનું ધર્મનું આ રીતે વર્ણન બધાનું મન મોહી લીધું અને અમારા ધાર્મિક પુસ્તક શ્રીમદ ભાગવત ગીતા ને સન્માન અપાવ્યું હતુ.

 

👉 સ્વામી વિવેકાનંદના અન્ય આધ્યાત્મિક વિચારો

ત્યાંના પ્રેસ દ્વારા સ્વામી વિવેકાનંદને “ ભારતના ચક્રવાત સાધુનું નામ આપવામાં આવ્યું હતું . તેમણે આવા અનેક સ્થળો , ઘરો , કોલેજોમાં તેમના પ્રવચનો આપ્યા અને તેમના ભાષણના વિષયો હતા ભારતીયતા , બૌદ્ધ ધર્મ અને સંવાદિતા. સ્વામી વિવેકાનંદજીએ પૂર્વ અને મધ્ય યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં પ્રવચનો આપવામાં લગભગ 2 વર્ષ ગાળ્યા , જેમાં મુખ્યત્વે શિકાગો , ન્યૂયોર્ક , ડેટ્રોઇટ અને બોસ્ટનનો સમાવેશ થાય છે. 1894 માં તેમણે ન્યૂયોર્કમાં ‘ વૈદાંત સોસાયટીની સ્થાપના કરી. 

    વર્ષ 1895 સુધીમાં, તેમના વ્યસ્ત સમયપત્રક અને દિનચર્યાએ તેમના સ્વાસ્થ્યને અસર કરવાનું શરૂ કરી દીધું હતું અને તેથી જ હવે તેમણે તેમનો વ્યાખ્યાન પ્રવાસ બંધ કરી દીધો અને વેદાંત અને યોગને લગતા ખાનગી વર્ગો આપવાનું શરૂ કર્યું . આ વર્ષના નવેમ્બરમાં , તેમની મુલાકાત એક આઇરિશ મહિલા માર્ગરેટ એલીઝાબેથ થી થઇ , જે આગળ જઇને તેમની પ્રમુખ શિષ્યો માંથી એક બની અને પછી તેમણે ભગિની નિવેદિતા ના નામ થી પ્રખ્યાત થઇ ...

    

    1896 માં , તે ઓક્સફર્ડ યુનિવર્સિટીના મેક્સ મુલરને મળ્યા હતા, જેઓ ઇન્ડોલોજિસ્ટ અને સ્વામી વિવેકાનંદનાં ગુરુ રામકૃષ્ણ પરમહંસનું જીવનચરિત્ર લખનારા પશ્ચિમના પ્રથમ વ્યક્તિ હતા . તેમના જ્ઞાન અને શિષ્યવૃત્તિને ધ્યાનમાં રાખીને , તેમને હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટી અને કોલંબિયા યુનિવર્સિટીમાં શૈક્ષણિક પદની ઓફર આપવામાં આવી હતી , પરંતુ સ્વામીજીએ તેમના સન્યાસીના જીવનની મર્યાદાઓને કારણે આ ઓફરને નકારી કાઢી હતી.

 

👉 ભારતમાં સ્વામી વિવેકાનંદનું આગમન અને રામકૃષ્ણ મિશન ની સ્થાપના

જ્યારે સ્વામી વિવેકાનંદ પશ્ચિમી દેશોના ચાર વર્ષના લાંબા પ્રવાસ પછી 1897 માં ભારત પાછા ફર્યા. તેમના યુરોપ પ્રવાસ પછી, સ્વામી વિવેકાનંદ આપણા દેશના દક્ષિણી પ્રદેશોમાં તેમના પ્રવચનો આપવા ગયા હતા - : પમ્બન, રામેશ્વરમ, રામનાદ, મદુરાઇ, કુંભકોનમાં અને મદ્રાસમાં પણ પ્રવચન આપ્યા આ દરમિયાન તેમનું ધ્યેય એજ હતું કે જો ભારતમાં વિકાસની નવી લહેર કાઢવી હોય તો જાતિવાદનો અંત લાવવો જ પડશે , ધર્મનો સાચો અર્થ લોકોને સમજાવવો પડશે અને તેમનો આધ્યાત્મિક વિકાસ કરવો પડશે અને આ બધું મિશનની સ્થાપના કરીને જ શક્ય છે. પછી તેમણે તેમના ગુરુના નામે “ રામકૃષ્ણ મિશનની સ્થાપના કરી અને તેના સિદ્ધાંતો અને લક્ષ્યો નક્કી કર્યાં, જે કર્મયોગ પર આધારિત હતા . પછીના 2 વર્ષમાં , તેઓ ગંગા નદીના કિનારે જમીન ખરીદવામાં અને ત્યાં એક મકાન બાંધવામાં વ્યસ્ત હતા અને અહીં રામકૃષ્ણ મઠ'ની સ્થાપના કરી . રામકૃષ્ણ મિશન અને રામકૃષ્ણ મઠ બંનેનું મુખ્ય કેન્દ્ર બેલુર મઠ . આ સિવાય સ્વામીજીએ અન્ય બે મઠોની પણ સ્થાપના કરી હતી , જેમાંથી એક અદ્ભુત આશ્રમ છે , જે હિમાલયમાં અભોરા પાસે માયાવતીમાં સ્થિત છે અને બીજો મદ્રાસમાં સ્થિત છે . આ સાથે , 2 જર્નલ પણ શરૂ કરવામાં આવ્યા . અંગ્રેજી ભાષા માં પ્રબુદ્ધ ભારત અને બંગાળી માં ઉદ્બોધન.

 

        વિવેકાનંદજીએ શિકાગોની તેમની પ્રથમ મુલાકાત દરમિયાન જમશેદજી ટાટાને સંશોધન અને શૈક્ષણિક સંસ્થા ખોલવા માટે પ્રેરણા આપી હતી . તેની સ્થાપના પછી , જમશેદજી ટાટાએ તેમને આ સંસ્થાના વડાનું પદ સંભાળવાની ઓફર કરી , પરંતુ સ્વામી વિવેકાનંદજીએ તેમની વચ્ચે આધ્યાત્મિક વિચારોના અભાવને કારણે તેમની ઓફરને નકારી કાઢી.
 

👉 સ્વામી વિધાના જીવનમ સ્વામી વિવેકાનંદની પશ્ચિમની બીજી મુલાકાત અને અંતિમ વર્ષો

1899 માં , તેમની બગડતી તબિયત હોવા છતા સ્વામીજીએ બીજી વખત પશ્ચિમની મુલાકાત દોવાનું નક્કી કર્યું અને આ વખતે તેમની સાથે તેમના શિષ્યો સિસ્ટર નિવેદિતા અને સ્વામી તુરિયાનંદ પણ હતા . આ સમય દરમિયાન તેમણે સાન ફ્રાન્સિસ્કો અને ન્યુયોર્કમાં વૈદાંત સોસાયટી અને કેલિફોર્નિયામાં પીસ રીટ્રીટની સ્થાપના કરી.  

            1900 માં તેઓ ધર્મસલા માટે પેરિસ ગયા . અહીં તેમનું પ્રવચન ‘ લિંગમની પૂજા અને શ્રીમદ ભગવદનું સત્ય પર આધારિત હતું . આ સભા પછી પણ તેઓ ઘણી જગ્યાએ ગળ્યા અને અંતે 9 ડિસેમ્બર 1900 ના રોજ કલકત્તા પાછા ફર્યાં અને પછી બેલુરમાં સ્થિત બેલૂર મઠ ગયા . અહીં જે લોકો તેમને મળ્યા તેમાં સામાન્ય લોકોથી લઇને રાજાઓ અને રાજકીય નેતાઓની સમાવેશ થાય છે.

 

     1901 માં , તેમણે કેટલાક તીર્થયાત્રાઓ કરી જેમાં બોધગયા અને વારાણસીની તેમની મુલાકાતનો સમાવેશ થાય છે . બગડતી તબિયતને કારણે તે અસ્થમા , મધુ પ્રમૈર અને ઊંઘ ના આવવી જેવી બીમારીઓ થી પીડિત થયા.

 

 👉 સ્વામી વિવેકાનંદજીનું મૃત્યુ સ્વામી વિવેકાનંદનું મૃત્યુ

4 જુલાઇ , 1902 ના રોજ , તેમના મૃત્યુના દિવસે , તેઓ વહેલી સવારે ઉઠ્યા . તેઓ બેલુર મઠ ગયા અને ત્યાં ૩ કલાક ધ્યાન કર્યું અને પછી તેમના શિષ્યોને શુક્લ યજુર્વેદ સંસ્કૃત વ્યાકરણ અને યોગની ફિલસૂફીનું જ્ઞાન આપ્યું . સર્જે 7 વાગે તે તેના રૂપમાં ગયો અને કોઇને પણ ખલેલ પહોંચાડવાની ના પાડી . ધ્યાન દરમિયાન રાત્રે 9:10 કલાકે તેમનું અવસાન થયું હતું . તેમના શિષ્યોના કહેવા પ્રમાણે તેમણે પણ સમાધિ લીધી હતી . તેમના અંતિમ સંસ્કાર ગંગા નદીના કિનારે કરવામાં આવ્યા હતાં.
 

👉 સ્વામી વિવેકાનંદનું શિક્ષણ અને તત્વજ્ઞાન

સ્વામી વિવેકાનંદના વિચારોમાં હંમેશા રાષ્ટ્રવાદ સામેલ હતો , તેમણે હંમેશા દેશ અને દેશવાસીઓના વિકાસ અને ઉત્પાન માટે કામ કરવું જોઇએ . તેમનું માનવું હતું કે પ્રત્યેક મનુષ્ય એ પોતાના જીવનમાં એક વિચાર અથવા એક ધ્યેય નિશ્ચિત કરવી જોઇએ અને સંપૂર્ણ આયુષ્ય એજ સંક્લ્પ પૂરો કરવા ન્યોછાવર કરી દેવું જોઈએ ત્યારેજ તમે સફળતા મેળવી શક્યો. 

 

👉 સ્વામી વિવેકાનંદનો પ્રભાવ

સ્વામી વિવેકાનંદ એક એવું વ્યક્તિત્વ હતું , જેમની અસર એવા ઘણા લોકો પર પડી હતી , જેઓ પોતે બીજાઓને પ્રભાવિત કરવામાં સંપૂર્ણ રીતે સક્ષમ હતા . આ લોકોમાં મુખ્યત્વે સમાવેશ થાય છે - : મહાત્મા ગાંધી , સુભાષ ચંદ્ર બોઝ , અરવિંદ ધોષ, રવીન્દ્રનાથ ટાગોર , ચક્રવર્તી રાજ્ગોપાલા ચારી , જવાહરલાલ નહેરુ , બાલ ગંગાધર તિલક , જમશેદજી ટાટા , નિકોલા ટેસ્લા , એની બેસન્ટ રોમેન રોલેન્ડ , નરેન્દ્ર મોદી અને અન્ના હઝારે વગેરે.

 

👉  સ્વામી વિવેકાનંદની સાહિત્યિક કૃતિઓ

બાનહટ્ટીના મતે , સ્વામી વિવેકાનંદ એક સારા ચિત્રકાર , લેખક અને ગાયક હતા , એટલે કે તેઓ પોતાનામાં સંપૂર્ણ કલાકાર હતા . તેમના દ્વારા લખાયેલા નિબંધો રામકૃષ્ણ મઠ અને રામકૃષ્ણ મિશન બંને સામયિકોમાં પ્રકાશિત થયા હતા . તેમની વાણી સુસજ્જ હોવાથી તેમના દ્વારા આપેલ ભાષણ અધિક પ્રભાવશાળી અને સમજવામાં સરળ હતા.

 

ક્રમ	પ્રકાશનું વર્ષ	રચનાનું નામ
૧	૧૮૮૭	સંગીત કલ્પતરુ [ વૈષ્ણવ ચરણ બસ્ક સાથે ]
૨	૧૮૯૬	કર્મ યોગ
૩	૧૮૯૬	રાજયોગ [ ન્યુયોર્કમાં ભાષણ દરમિયાન શું કહેવમાં આવ્યું  હતું તેનું સંકલન ]
૪	૧૮૯૬	વેદાંત ફિલસૂફી
૫	૧૮૯૭	કોલંબો થી અલમોડાના પ્રવચનો
૬	૧૮૯૯ માર્ચ	બંગાડી રચના – વર્તમાન ભારત
૭	૧૯૦૧	મારા માસ્ટર [ ન્યુયોર્કના બેકર અને ટેલર કંપની દ્વારા પ્રકાશિત]
૮	૧૯૦૨	વેદાંત ફિલસૂફી : જનાના યોગ પર પ્રવચનો

 

 

👉 સ્વામી વિવેકાનંદની જન્મજયંતિ ક્યારે ઉજવવામાં આવે છે ?

દર વર્ષે સ્વામી વિવેકાનંદના 12 જાન્યુઆરી તેમની જન્મજયંતિ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે . આનો અર્થ એ છે કે આ વર્ષે 12 જાન્યુઆરી 2023 ને ગુરુવારે સ્વામી વિવેકાનંદ જયંતિ ઉજવવામાં આવશે.

 

👉 સ્વામી વિવેકાનંદનું યોગદાન [ સ્વામી વિવેકાનંદનું યોગદાન ]

સ્વામીજીએ તેમના જીવનકાળ દરમિયાન જે પણ કાર્ય કર્યું અને તેમાં આપેલા યોગદાનને આપણે નીચેના ૩ ભાગોમાં વહેંચી શકીએ

➽   વિશ્વ સંસ્કૃતિમાં યોગદાન.

➽   ભારતમાં યોગદાન.

➽   હિંદુત્વમાં યોગદાન

આ ક્ષેત્રોમાં આપેલા યોગદાનનું નીચેનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન દ્વારા સમજી શકાય છે. 

 

👉 વિશ્વ સંસ્કૃતિમાં યોગદાન

➽   સ્વામી વિવેકાનંદની ધર્મની નવી અને વ્યાપક સમજ વિકસિત કરી.

➽   તેમણે શીખવાની અને આયરણના નવા સિદ્ધાંતો સ્થાપિત કર્યા .

➽   તેમણે દરેકને દરેક મનુષ્ય પ્રત્યે નવો અને વ્યાપક દૃષ્ટિકોણ રાખવાની પ્રેરણા આપી.

➽   તેણે પૂર્વ અને પશ્ચિમના દેશોને જોડ્યા.

👉 ભારતમાં યોગદાન

 

➽   તેમણે તેમની રચનાઓ દ્વારા ભારતના સાહિત્યને સમૃદ્ધ બનાવ્યું .

➽  તેમના પ્રયત્નોથી સાંસ્કૃતિક જોડાણ થયું.

➽  તેમણે આપણા પ્રાચીન ધાર્મિક લખાણોનો સાચો અર્થ સમજાવ્યો

➽  ભારતીય સંસ્કૃતિનું મહત્વ સમજાવ્યું અને પશ્ચિમી સંસ્કૃતિની ખરાબ અસરુંનું પણ વર્ણન કર્યું .

➽ દેશમાં જાતિવાદને દૂર કરવા માટે તેમણે નીચલી જાતિના કાર્યોનું મહત્વ સમજાવ્યું અને તેમને સમાજના મુખ્ય પ્રવાહ સાથે જોડ્યા.

 

👉 હિંદુ ધર્મમાં યોગદાન

 

➽  હિંદુત્વની મહાનતા અને તેના સિદ્ધાંતોને સમગ્ર વિશ્વ સમક્ષ રજૂ કરીને તેને વૈશ્વિક સ્તરે માન્યતા અપાવી.

➽  હિંદુઓની વિવિધ જાતિઓ વચ્ચેના ભેદભાવ અને વિવાદને ઘટાડવાનો નોંધપાત્ર પ્રવાસ કર્યો અને તેમાં ઘણી હદ સુધી સફળતા મેળવી.

➽  હિંદુત્વ અંગે ખ્રિસ્તી મિશનરી દ્વરા ફેલાવવામાં આવતી ગેરમાન્યતાઓને દૂર કરી અને તેનો અર્થ સમજાવ્યો છે .

➽  પ્રાચીન ધાર્મિક પરંપરાઓ અને નવી વિચારસરણીનો યોગ્ય સમન્વય સ્થાપિત કર્યો.

➽  હિંદુ લિોસોફી અને હિંદુ ધાર્મિક સિદ્ધાંતોને નવું અને સ્પષ્ટ સ્વરૂપ આપ્યું.

 

👉 વિવેકાનંદ મેમોરિયલ

તેમના જીવનકાળ દરમિયાન , સ્વામી વિવેકાનંદ 24 ડિસેમ્બર 1892 ના રોજ કન્યાકુમારી પહોંચ્યા અને સમુદ્ર પર એકાંત ટેકરી પર ધ્યાન કર્યું , જે 2 દિવસ સુધી ચાલ્યું . આ સૈકી આજે વિવેકાનંદ મીમોરિયલ તરીકે ઓળખાય છે અને તે ખૂબ જ પ્રખ્યાત ઘસીનક સાળ બની ગયું છે .

આ રીતે સ્વામી વિવેકાનંદજીએ પોતાનું સજીવન દનમાં વિતાવ્યું અને આપણા વિકાસ માટે એક નવા સ્તનું નિર્માણ પણ કર્યું.

👉 સ્વામી વિવેકાનંદ અનમોલ વચન

➵  YOU CANNOT BELIEVE IN GOD UNTIL YOU BELIEVE IN YOURSELF.

➵ જ્યાં સુધી તમે તમારી જાતમાં વિશ્વાસ ન કરો ત્યાં સુધી તમે ભગવાનમાં વિશ્વાસ કરી શકતા નથી. 

 

➵WE ARE WHAT OUR THOUGHTS HAVE MADE US, SO AKE CARE ABOUT WHAT YOU THINK. WORDS ARE SECONDARY. THOUGHTS LIVE; THEY TRAVEL FAR. 

➵ આપણા વિચાર જે છે તે આપણે છીએ આપણે કોણ છીએ, આપણે શુ વિચારીએ છીએ તે આપણને બનાવે; તેથી તમે શૂ વિચારો છો તેની કાળજી લો. શબ્દ ગૌણ છે. છે.વિચારો જીવે છે; તેઓ દુર મુસાફરી કરે છે. 

 

➵ ARISE! AWAKE! AND STOP NOT UNTIL THE GOAL IS RECHED.

➵ ઊગવું! જાગૃત રહો! અને જ્યાં સુધી લક્ષ્ય પ્રાપ્ત ન થાય ત્યાં સુધી રોકશો નહી. 

 

➵ THE MORE WE COME OUT AND DO GOOD TO OTHERS, THE MORE OUR HEARTS WILL BE PURIFIED, AND GOD WILL BE IN TEAM.

➵ જેટલું વધારે આપણે બહાર આવીશું અને બીજાઓનુ ભલું કરીશું, તેટલું જ આપણું હ્રદય શુધ્ધ થશે, અને ભગવાન તેમનામાં રહેશે.

➵ WHEN AND IDEA EXCLUSIVELY OCCUPIES THE MIND, IT IS TRANSFORMED INTO AN ACTUAL PHYSIVCAL OR MENTAL STATE.

➵ જ્યારે કોઇ વિચાર ફક્ત મન પર કબજો કરે છે, ત્યારે તે વાસ્તવિક શારીરિક અથાવા માનસિક સ્થિતિમાં પરિવર્તિત થાઇ છે. 

 

➵ THE WORLD IS GREAT GYMNASIUM WHERE WE COME TO MAKE OURSELVES STRONG.

➵ વિશ્વ એક મહાન અખાડા છે જ્યાં આપણે આપણી જાતને મજબુત બનાવવા આવ્યા છીએ.

 

➵ TRUTH CAN BE STATED IN A THOUSAND DIFFERENT WAYS, YET EACH ONE CAN BE TRUE. 

➵ સત્ય હજારો જુદી જુદી રીતે કહી શકાય,છતાં દરેક સ્વરુપે સત્ય છે.

➵ NEVER THINK THERE IS ANYTHING IMPOSSIBLE FOR THE SOUL. IT IS THE GREATEST HERESY TO THINK SO. IF THERE IS SIN, THIS IS THE ONLY ARE WEAK, OR OTHER ARE WEAK.

➵આત્મા માટે કંઈ પણ અશક્ય છે એવું ક્યારેય ન વિચારો. આવું વિચારવું એ સૌથી મોટો પાખંડ છે. જો ત્યાં પાપ છે, તો આ એકમાત્ર પાપ છે; કહેવા માટે કે તમે નબળા છો, અથવા અન્ય નબળા છે.

➵ ALL THE POWERS IN THE UNIVERSE ARE ALREADY OURS. IT IS WE WHO HAVE PUT OUR HANDS BEFORE OUR EYES AND CRY THAT IT IS DARK.

➵ બ્રહ્માંડની બધી શક્તિઓ પહેલેથી જ આપણી છે. અમે જ છીએ જેમણે અમારી આંખો આગળ અમારા હાથ મૂક્યા છે અને રડ્યા છીએ કે તે અંધારું છે.

➵ THE MOMENT I HAVE REALIZED GOD SITTING IN THE TEMPLEOF EVERY HUMAN BODY, THE MOMENT I STAND IN REVERENCE BEFORE EVERY HUMAN BEING AND SEE GOD IN HIM – THAT MOMENT I AM FREE FROM BONDAGE, EVERYTHING THAT BINDS VANISHES, AND I AM FREE.

➵ જે ક્ષણે મને દરેક માનવ શરીરના મંદિરમાં ભગવાન બિરાજમાન થયાની અનુભૂતિ થઈ છે, તે ક્ષણે હું દરેક મનુષ્ય સમક્ષ આદરપૂર્વક ઊભો રહું છું અને તેમનામાં ભગવાનને જોઉં છું - તે ક્ષણે હું પરમાત્માથી મુક્ત,મુક્ત છું.

➵ GOD IS TO BE WORSHIPED AS THE ONE BELOVED, DEARER THAN EVERYTHING IN THIS AND NEXT LIFE.

➵ ભગવાનને તેમના પ્રિયતમની જેમ પુજવુ જોઇએ, આ પુજા આજના અને પછીના જીવન કરતાં વધુ હોવી જોઇએ.

➵ EXTERNAL NATURE IS ONLY INTERNAL NATURAL WRIT LARGE. 

➵ બાહ્ય પ્રકૃતિ માત્ર આંતરિક પ્રકૃતિનું મોટું રુપ છે.

 

➵ GET UP! WAKE UP AND PERSEVERE UNTIL THE GOAL IS ACHIEVED.

➵ ઉઠો ! જાગો અને ધ્યેય પ્રાપ્તી સુધી મંડ્યા રહો. 

 

➵ AS DIFFERENT STREAMS HAVING DIFFERENT SOURCES ALL MINGLE THEIR WATERS IN SEA, SO DIFFERENT TENDENCIES, VARIOUS THOUGH THEY APPEAR, CROOKED OR STRAIGHT, ALL LEAD TO GOD.

➵ જેમ જુદા જુદા પ્રવાહો વિવિધ સ્ત્રોતો ધરાવતા હોય છે, બધા તેમના પાણીને સમુદ્રમાં ભેળવે છે, તેથી જુદી જુદી વૃત્તિઓ, ભલે તે વિવિધ, કુટિલ અથવા સીધા દેખાય, બધા ભગવાન તરફ દોરી જાય છે.

 

Pdf Download કરવા અહી Click કરો..👇